در این مقاله، قصد داریم به معرفی کیست دندان، انواع و علل ابتلاء به آن بپردازیم و روش‌های درمان این عارضه را مورد بررسی قرار دهیم. لطفاً تا پایان همراه ما باشید.
کیست دندان چیست؟
کیست دندان کیسه‌ای پر از مایع یا مواد نیمه‌جامد است که معمولاً در بافت‌های نرم دهان مانند لثه، اطراف دندان‌ها یا ناحیه فک تشکیل می‌شود. این کیست‌ها می‌توانند به دلایل مختلفی ایجاد شوند و معمولاً در نتیجه عفونت، التهاب یا واکنش‌های غیرطبیعی بدن به آسیب‌های دندانی یا بافت‌های اطراف آن به وجود می‌آیند.
انواع کیست‌های دندانی کدام است؟
کیست‌های دندان انواع مختلفی دارند که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر است:
کیست ریشه‌ای (Periapical Cyst)
کیست ریشه معمولاً در انتهای ریشه دندان و به علت عفونت دندانی، درمان ناکافی ریشه، یا آسیب به دندان ایجاد می‌شود. علائم کیست ریشه درد، تورم، و گاهی تخلیه چرک از ناحیه دندان آسیب‌دیده است.
کیست دندانی (Dentigerous Cyst)
کیست دندانی به علت عدم رویش کامل دندان و تجمع مایع در اطراف دندان‌های نهفته یا نیمه‌نهفته تشکیل می‌شود. این نوع کیست، معمولاً بدون علامت است، اما ممکن است باعث بروز تورم یا احساس درد و فشار در فک و دندان شود.
کیست اودنتوژنتیک (Odontogenic Cyst)
کیست اودنتوژنتیک از بافت‌های مربوط به دندان‌ها تشکیل می‌شود و معمولاً سریع رشد می‌کند و ممکن است عود کند.
کیست اودنتوژنیک آملوبلاستیک (Ameloblastoma)
کیست اودنتوژنیک آملوبلاستیک نوعی تومور خوش‌خیم است که از بافت‌های اودنتوژنیک (بافت‌های سازنده دندان) تشکیل می‌شود. علت ایجاد آن، رشد غیرطبیعی سلول‌ها در بافت‌های دندانی است و معمولاً بدون علامت است، اما ممکن است باعث تغییر شکل فک شود.
علت شکل‌گیری کیست دندان چیست؟
برخی از اصلی‌ترین دلایل ابتلاء به کیست دندان عبارت‌اند از:
- عفونت‌های ناشی از پوسیدگی دندان یا بیماری‌های لثه که در ریشه دندان تجمع می‌کنند و منجر به ایجاد کیست دندانی می‌شوند.
- پوسیدگی شدید دندان که به عصب دندان آسیب می‌زند و باعث ایجاد کیست در ناحیه ریشه دندان می‌شود.
- ضربه یا آسیب به دندان می‌تواند موجب آسیب به بافت‌های اطراف آن و ایجاد کیست شود.
- بیماری‌های لثه مانند پریودنتیت می‌توانند منجر به عفونت و تشکیل کیست در ناحیه ریشه دندان شوند.
- برخی اختلالات ژنتیکی و مشکلات رشد دندان‌ها ممکن است به تشکیل کیست‌های دندانی منجر شوند.
- عوامل محیطی مانند بهداشت دهان و دندان نامناسب و مصرف مواد غذایی ناسالم می‌توانند خطر ابتلاء به عفونت‌های دندانی و در نتیجه تشکیل کیست را افزایش دهند.
- بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت می‌توانند احتمال ابتلاء به عفونت‌های دهانی و تشکیل کیست دندان را بالا ببرند.
علائم کیست دندان چیست؟
علائم ابتلاء به کیست دندان می‌تواند متفاوت باشد و در برخی موارد ممکن است هیچ علائمی نداشته باشد. به‌طور‌کلی، برخی از علائم رایج کیست دندان عبارت‌اند از:
- احساس درد خفیف یا شدید در ناحیه اطراف دندان یا فک
- وجود تورم در لثه یا ناحیه اطراف دندان
- احساس فشار یا ناراحتی در لثه یا ناحیه اطراف دندان
- خونریزی لثه یا دندان
- تغییر رنگ لثه و قرمز یا ملتهب به‌نظر رسیدن آن
- عفونت و تب
- خالی شدن چرک از ناحیه کیست دندان
- احساس ناراحتی یا درد هنگام جویدن غذا
- بوی بد دهان
روش‌های درمان کیست دندان کدام است؟
روش درمان کیست دندان به نوع و اندازه کیست، محل آن و علائم مرتبط بستگی دارد اما به‌طور کلی، شامل موارد زیر می‌شود:
معاینه و بررسی
در مواردی که کیست دندان کوچک و بدون علامت باشد، دندانپزشک ممکن است فقط نظارت کند و به شما توصیه کند که به طور منظم برای بررسی به دندانپزشکی مراجعه کنید.
جراحی کیست دندان
یکی از روش‌های درمان کیست دندان، جراحی آن است که معمولاً تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و در آن، کیست به طور کامل برداشته می‌شود.
اگر کیست در نزدیکی ریشه دندان قرار گرفته باشد و دندان دچار آسیب جدی شده باشد، ممکن است نیاز باشد که دندان نیز به همراه کیست از لثه خارج شود.
درمان ریشه
اگر کیست دندان ناشی از وجود عفونت در ریشه دندان باشد، ابتدا درمان ریشه دندان (اندودنتی) انجام می‌شود تا عفونت برطرف گردد.
تجویز داروهای ضدعفونی‌کننده
در برخی موارد، دندانپزشک برای کنترل عفونت کیست دندان، داروهای ضدعفونی‌کننده یا آنتی‌بیوتیک را تجویز می‌کند.
پیوند استخوان
در صورتی که کیست دندان باعث آسیب به استخوان فک شود، ممکن است لازم باشد برای ترمیم ناحیه آسیب‌دیده عمل پیوند استخوان انجام شود.
همان‌طور که در این مقاله گفته شد، کیست دندان می‌تواند ناشی از عفونت و التهاب دندان‌های آسیب‌دیده باشد. روش‌های درمان کیست دندانی بسته به اندازه و شدت آن متفاوت است و می‌تواند شامل درمان مجدد ریشه، جراحی، یا در موارد شدیدتر، کشیدن دندان باشد. آگاهی از علائم و نشانه‌های کیست دندانی و اقدام به‌موقع می‌تواند به حفظ سلامت دهان و دندان و جلوگیری از عوارض جدی‌تر کمک کند.
