جراحی ریشه دندان

جراحی ریشه دندان یا اپیکوکتومی با نام جراحی انتهای ریشه دندان هم شناخته می‌شود که در طی آن، عفونت و التهاب باقی مانده در نزدیکی نوک ریشه را از بین می‌برند. این جراحی آخرین روشی است که از طریق آن دندان را حفظ می‌کنند و مانند عصب کشی تخصصی و عصب کشی مجدد باید توسط متخصص درمان ریشه (اندودنتیست) انجام شود. هزینه جراحی ریشه دندان هم به شدت عفونت دندان، تعداد ریشه‌های درگیر، نوع تجهیزات، مهارت دندانپزشک و… بستگی دارد. دندانپزشکی میخک نیز خدمات جراحی ریشه دندان را به طور تخصصی و توسط متخصصان جراحی ریشه ارائه می‌دهد و حتی میتوانید از امکان دندان پزشکی اقساطی، هزینه این جراحی نیز وجود دارد.

جراحی ریشه دندان چیست؟

جراحی ریشه دندان یا اپیکوکتومی (Apicoectomy) یکی از روش‌های تخصصی درمانی در علم دندانپزشکی است و زمانی انجام می‌شود که درمان ریشه یا همان عصب‌کشی معمولی کافی نبوده یا امکان‌پذیر نباشد. در جراحی ریشه دندان، دندانپزشک با ایجاد برشی کوچک در لثه، به نوک ریشه دندان دسترسی پیدا می‌کند و بافت‌های عفونی یا آسیب دیده اطراف آن را برش می‌زند. سپس نوک ریشه را برمی‌دارد و محل آن را با مواد مخصوص می‌پوشاند تا از نفوذ دوباره باکتری‌ها به ریشه دندان جلوگیری شود. این جراحی معمولا برای حفظ دندان‌هایی است که در غیر این صورت باید کشیده شوند.

چرا باید جراحی ریشه دندان را انجام دهیم؟

این جراحی یک درمان ریشه دندان به صورت تخصصی است تا عفونت انتهای ریشه را درمان کرد. جراحی ریشه دندان عفونی زمانی ضرورت پیدا می‌کند که درمان عصب‌کشی معمولی موفق نیست. گاهی اوقات عفونت یا التهاب به نوک ریشه گسترش می‌یابد و از طریق مجاری باریک قابل دسترسی نیست. در چنین شرایطی، تنها راه حفظ دندان طبیعی، انجام جراحی و برداشتن بخش آسیب دیده ریشه است که از گسترش عفونت و درد مزمن جلوگیری می‌کند و موجب حفظ ساختار اصلی دندان در دهان می‌شود. بدون این جراحی عفونت ممکن است به استخوان فک سرایت کند که در این صورت برای جلوگیری از آن، تنها راه کشیدن دندان است.

علائم هشداردهنده‌ای که نیاز به جراحی ریشه دندان دارند!

همان‌طور که گفته شد، جراحی ریشه زمانی ضرورت پیدا می‌کند که عفونت به ریشه برسد. بعضی علائم نیاز به جراحی ریشه دندان عفونی را نشان می‌دهند که از جمله این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تورم یا التهاب لثه در ناحیه اطراف دندان درمان شده
• درد شدید و مداوم پس از عصب‌کشی دندان، به ویژه هنگام جویدن غذا
• شکستگی یا ترک دندان پس از درمان‌های قبلی
• ترشح چرک یا مزه تلخ مداوم در دهان
• ایجاد آبسه یا جوش‌های مکرر روی لثه
• حساسیت شدید دندان به گرما یا سرما
• عدم بهبود درد یا عفونت با درمان‌های دارویی

نکته: در صورت تجربه هر یک از این علائم حتما به دندانپزشک مراجعه کرده یا از پنل مشاوره آنلاین دندانپزشکی اقدام به مشاوره نموده و یا از طریق نوبتدهی آنلاین دندانپزشکی، ثبت نوبت کنید تا روند درمان آغاز شود و بتوان از عوارض بعدی جلوگیری کرد.

بیشتر بخوانید: پست و کور

مراحل انجام جراحی ریشه دندان: از تشخیص تا درمان

جراحی ریشه یکی از انواع جراحی دندان است که در مراحل مختلف از معاینه اولیه تا بهبودی ادامه دارد. حال مراحل جراحی ریشه دندان را می‌توان به شرح زیر معرفی کرد: بررسی و تصویربرداری تخصصی: پیش از جراحی، برای ارزیابی دقیق ریشه و بافت‌های اطراف آن، عکس‌برداری (رادیوگرافی و CBCT) انجام می‌شود. بی‌حسی موضعی: ناحیه مورد نظر به طور کامل بی‌حس می‌شود تا بیمار در طول عمل، دردی را احساس نکند. ایجاد برش در لثه: دندانپزشک برشی کوچک در بافت لثه ایجاد می‌کند تا به نوک ریشه دسترسی داشته باشد. برداشتن بافت عفونی: بافت‌های ملتهب یا عفونی اطراف ریشه به دقت خارج می‌شوند. قطع نوک ریشه (اپیکوکتومی): بخش انتهایی ریشه که حالت آسیب دیده یا عفونی دارد را بریده و حذف می‌کنند. پر کردن ریشه: نوک ریشه با مواد مخصوص (معمولا MTA یا مواد زیستی دیگر) پر می‌شود تا از نفوذ مجدد باکتری جلوگیری کنند. بستن لثه: برش ایجاد شده در لثه را بخیه می‌زنند و ضدعفونی می‌کنند. دوره نقاهت: بیمار باید چند روز استراحت کند و دستورات مراقبتی پس از عمل را انجام دهد تا بهبودی کامل حاصل شود.

چه افرادی باید جراحی ریشه دندان را انجام دهند؟

جراحی ریشه دندان عفونی در شرایطی انجام می‌شود که ریشه دچار عفونت و آسیب شده است و در صورت عدم درمان، این عفونت به استخوان فک سرایت می‌کند. در واقع این جراحی برای افرادی است که با عفونت ریشه دندان درگیر هستند. به طور کلی جراحی ریشه دندان در موارد زیر انجام می‌شود:

• وجود عفونت دور ریشه دندان
• وجود توده‌های برآمده مانند کیست در ناحیه ریشه دندان
• فرسایش شدید ریشه دندان
• آسیب‌های جدی ناشی از ضربه به ریشه دندان
• وجود ساختارهای اضافی یا غیرعادی در ناحیه ریشه دندان

مزایای جراحی ریشه دندان: چرا این روش انتخاب مناسبی است؟

جراحی ریشه دندان مزایا متعددی دارد و روشی مناسب برای درمان عفونت ریشه دندان در شرایطی است که عصب‌کشی یا همان ترمیم ریشه کافی نباشد. حال از جمله مزایا جراحی‌های ریشه دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: حفظ دندان طبیعی: اصلی‌ترین مزیت جراحی ریشه، جلوگیری از کشیدن دندان است تا دندان‌های طبیعی شما همچنان در دهان باقی بمانند و عملکرد خود را حفظ کنند. درمان عفونت‌های پنهان و ماندگار: آپیکوکتومی امکان دسترسی مستقیم به نوک ریشه را فراهم می‌کند تا عفونت و کیست‌های پنهان شده در ریشه به طور کامل حذف شوند. افزایش طول عمر دندان: با برداشتن انتهای ریشه دندان و پر کردن آن از سمت بیرون، احتمال بازگشت عفونت کاهش می‌یابد و دندان، سال‌های بیشتری سالم می‌ماند. تسکین درد و التهاب مزمن: اگر بعد از عصب‌کشی درد مزمن یا تورم ادامه یابد، جراحی ریشه می‌تواند التهاب باقیمانده را از بین ببرد و موجب بهبود کامل ریشه و بافت‌های اطراف دندان شود.

مراقبت‌های پس از جراحی ریشه دندان: چه نکاتی را باید رعایت کنیم؟

پس از جراحی ریشه دندان باید نکات مختلفی را مدنظر قرار دهید و مراقبت‌های لازم و دستورات پزشک را دنبال کنید تا سرعت روند بهبودی پس از جراحی افزایش یابد و عوارض احتمالی بروز نکنند. از جمله این نکات مراقبتی پس از جراحی ریشه‌های دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تا چند ساعت پس از جراحی از صحبت کردن، خندیدن یا مکالمه طولانی پرهیز کنید تا فشاری به محل جراحی وارد نشود.
• تا ۲۴ ساعت پس از جراحی شست‌وشوی شدید دهان ممنوع است تا لخته خون باقی بماند و دندان مجددا خونریزی نکند.
• در ۲۴ ساعت ابتدایی پس از جراحی، روی گونه در محل جراحی، کمپرس یخ بگذارید و این کار را در فواصل ۱۵ دقیقه‌ای تکرار کنید تا از تورم و کبودی جلوگیری شود.
• از مصرف مواد غذایی داغ، ترد یا ادویه‌دار اجتناب کنید؛ چراکه این مواد غذایی موجب تحریک بافت محل جراحی شده و درد و التهاب را تشدید می‌کنند.
• غذاهای نرم، سرد یا ولرم مانند سوپ، پوره، ماست و اسموتی‌های سرد، بهترین گزینه‌ها برای تغذیه در دوران نقاهت پس از جراحی ریشه دندان هستند.
• داروهای تجویز ‌شده توسط دندانپزشک خود را به دقت و طبق دستور مصرف کنید تا درد کاهش یابد و از عفونت دندان جلوگیری شود.
• مصرف الکل و دخانیات مانند سیگار و قلیان تا پنج روز پس از جراحی ریشه دندان ممنوع است؛ چراکه می‌تواند منجر به خونریزی یا عفونت شود.
• از مسواک زدن و تمیز کردن مستقیم محل جراحی تا چند روز اجتناب کنید تا محل جراحی خونریزی نکند.
• در صورت بروز علائم هشداردهنده مانند تب، ترشح چرکی، بوی بد دهان یا درد شدید و ادامه‌دار، بلافاصله به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

چه مدت بعد از جراحی ریشه دندان می‌توانم به زندگی روزمره بازگردم؟

روز اول و دوم پس از جراحی ریشه دندان را باید استراحت مطلق داشته باشید و مراقبت‌های لازم را انجام دهید. از روز سوم می‌توانید فعالیت‌های سبک مانند مطالعه، کار پشت میز و پیاده‌روی آرام را آغاز کنید؛ اما خم شدن و بلند کردن اشیای سنگین ممنوع است. از روز پنجم جراحی، اگر علائم التهاب و عفونت یا درد شدید نداشتید، می‌توانید کارهای عادی روزانه خود را از سر بگیرید که البته مصرف غذاهای سفت همچنان ممنوع است. از هفته دوم بعد از جراحی ریشه دندان می‌توانید ورزش‌های کم‌فشار مانند یوگا یا دویدن آهسته را آغاز کنید؛ اما همچنان ورزش‌های سنگین توصیه نمی‌شود. در نهایت پس از ۱۴ روز می‌توانید به طور کامل روند عادی زندگی خود را از سر بگیرید که البته برای این کار، نیاز به تایید دندانپزشک دارید. معمولا پس از ۱۴ روز اگر بخیه‌ها جذبی نباشند، کشیده می‌شوند و دندانپزشک به شما اجازه بازگشت به روند عادی زندگی را می‌دهد.

جراحی ریشه دندان درد دارد؟ چه انتظاری باید داشته باشم؟

به طور کلی پیش از جراحی ریشه دندان از داروی بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود و به همین دلیل در طی جراحی، شما دردی را احساس نمی‌کنید. پس از جراحی و با از بین رفتن اثر داروی بی‌حسی، درد آغاز می‌شود که البته این احساس درد طبیعی است. در روزهای پس از جراحی رفته رفته این درد کاهش می‌یابد و در نهایت از بین می‌رود. در این مدت، مصرف داروهای مسکن تجویز شده توسط دندانپزشک به شما کمک می‌کند تا درد خود را کاهش دهید. البته دقت داشته باشید که خوددرمانی ممنوع است و تنها باید داروهای تجویزی دندانپزشک را مصرف کنید. به طور کلی درباره نشانه‌ها و علائم پس از جراحی ریشه دندان باید اطلاع کامل داشته باشید و بدین منظور می‌توانید از مشاوره رایگان دندانپزشکی در واتساپ یا وب‌سایت میخک استفاده کنید و برای جراحی آماده شوید. مثلا دقت داشته باشید که درد شدید و مزمن و همراه با علائمی مانند تب، طبیعی نیست و حتما باید به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

آیا جراحی ریشه دندان خطرات و عوارضی دارد؟

هر نوع از جراحی‌های دندانپزشکی ممکن است با عوارض و خطراتی همراه شوند و جراحی ریشه دندان نیز به همین شکل است. حال از جمله خطرات و عوارض احتمالی جراحی ریشه دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: درد و تورم پس از جراحی: درد، التهاب و تورم خفیف، شایع‌ترین عوارض در محل جراحی ریشه هستند که معمولا پس از چند روز با مصرف داروهای مسکن و رعایت نکات مراقبتی برطرف می‌شوند. عفونت: در مواردی نادر و در صورت بی‌توجهی به نکات مراقبتی، محل جراحی ممکن است دچار عفونت شود که با علائمی مانند تب، تورم شدید، خروج چرک یا بوی نامطبوع همراه است. آسیب به بافت‌های مجاور: در صورتی که ریشه دندان به عصب‌های حساس یا سینوس فک بالا نزدیک باشد، احتمال آسیب به این نواحی وجود دارد که البته انجام جراحی توسط متخصص، از این عارضه جلوگیری می‌کند. عدم موفقیت درمان و نیاز به تکرار جراحی: گاهی اوقات، جراحی ممکن است به نتیجه مطلوب نرسد و نیاز به تکرار درمان و حتی کشیدن دندان باشد که این موضوع به شرایط دندان شما بستگی دارد. شکستگی ریشه یا استخوان: در طی جراحی ممکن است بخشی از ریشه یا استخوان اطراف دندان بشکند؛ به ویژه در دندان‌هایی با ساختار ضعیف یا توده‌های استخوانی نازک که احتمال آسیب آن‌ها بالاتر است.

تفاوت جراحی ریشه دندان با درمان‌های دیگر دندانپزشکی

جراحی ریشه دندان را می‌توان با بسیاری از دیگر روش‌های درمان دندانپزشکی مانند پر کردن دندان، عصب‌کشی و کشیدن دندان مقایسه کرد که البته تفاوت‌های زیادی بین این روش‌های درمانی وجود دارد. جراحی ریشه دندان زمانی انجام می‌شود که پر کردن و عصب‌کشی دندان برای از بین بردن عفونت موثر نبوده‌اند. همچنین اگر جراحی ریشه نتیجه ندهد، کشیدن دندان آخرین راه‌حل است. به طور کلی این روش‌های درمانی باید توسط دندانپزشک متخصص انجام شوند و تشخیص لزوم انجام آن‌ها نیز بر عهده دندانپزشک است.