ارتودنسی دندان را می‌توان یکی از خدمات دندانپزشکی دانست که چینش دندان‌ها در فک را مرتب می‌کند تا لبخند زیباتری داشته باشید. با استفاده از این روش می‌توان مشکلاتی مانند فاصله زیاد بین دندان‌ها، کج و ناتراز بودن دندان‌ها، ناهنجاری‌های فک و… را درمان کرد. با ارتودنسی دندان دردسرهای ناشی از بدفرم بودن فک و دندان‌ها همچون مشکلات تنفس در هنگام خواب، مشکلات تکلم و سختی‌های جویدن غذا نیز بهبود پیدا می‌کنند. روش‌های مختلفی برای ارتودنسی دندان‌ها وجود دارد که قیمت ارتودنسی ثابت، قیمت ارتودنسی متحرک، قیمت ارتودنسی فانکشنال، قیمت ارتودنسی شفاف دندان نیز در هر روش متفاوت خواهد بود. حال در ادامه با انواع ارتودنسی و مزایا و معایب این روش درمانی بیشتر آشنا می‌شوید.
ارتودنسی چیست؟
اگر دچار مشکلات چینش دندان و ناترازی فک هستید، ارتودنسی مشکل شما را درمان می‌کند. این روش درمانی در علم دندانپزشکی، دندان‌های شما مرتب و فک را تراز می‌کند تا لبخند زیباتری داشته باشید. اصطلاح ارتودنسی (Orthodontics) از دو واژه یونانی «orthos» به معنای صاف یا صحیح و «dontics» به معنای دندان تشکیل شده است. در واقع ارتودنسی دندان، هم لبخند شما را زیباتر می‌کند و هم به مشکلات ناشی از نامرتب بودن دندان‌ها و ناتراز بودن فک پایان می‌دهد. این روش را می‌توان نتیجه پیشرفت علم پزشکی دانست تا دندان‌هایی مرتب، زیبا و هماهنگ با فک داشته باشید.
انواع ارتودنسی
ارتودنسی با روش‌های مختلفی انجام می‌شود و در واقع انواع مختلفی از ارتودنسی وجود دارد که در کلینیک‌های دندانپزشکی ارائه می‌شوند. به طور کلی انواع ارتودنسی را می‌توان در ۲ دسته ثابت و متحرک جای داد که در ادامه معرفی شده‌اند.
ارتودنسی ثابت
همان‌طور که از نام آن مشخص است، در این روش درمانی، براکت‌های ارتودنسی به صورت دائم و ثابت به دندان‌ها متصل می‌شوند و فرایند درمان ارتودنسی نیز حدود ۲ سال زمان می‌برد. انواع ارتودنسی ثابت به شرح موارد زیر است:
براکت‌های سنتی: از قدیمی‌ترین روش‌های ارتودنسی است که همچنان برای ناهنجاری‌های شدید استفاده می‌شود. در این روش براکت‌ها و سیم ارتودنسی از جنس فلز هستند و به صورت ثابت روی دندان‌ها قرار می‌گیرند.
ارتودنسی سرامیکی: در این روش براکت‌های ارتودنسی را از جنس سرامیک شفاف و شبیه به دندان‌ها می‌سازند و حتی رنگ سیم ارتودنسی هم نزدیک به رنگ دندان‌ها است تا وجود ارتودنسی کمتر نمایان شود.
ارتودنسی زبانی (لینگوال) یا داخل دهانی: در این روش ارتودنسی، براکت‌ها و سیم را در داخل دهان و از قسمت پشت دندان‌ها کار می‌گذارند که انجام آن دشوارتر و دوره درمان ارتودنسی طولانی‌تر است.
ارتودنسی دیمون یا خود تنظیم شونده: این روش به براکت‌های سنتی و ارتودنسی سرامیکی شباهت دارد؛ با این تفاوت که برای نگه داشتن سیم در جای خود از گیره‌ها استفاده می‌شود و نه بندهای الاستیک اورینگ!
ارتودنسی متحرک
این نوع ارتودنسی قابل جابه‌جایی است و می‌توان آن را در هنگام غذا خوردن، مسواک زدن و… از دندان‌ها جدا کرد. به طور کلی از ارتودنسی متحرک برای درمان مشکلات خفیف تا متوسط دندان‌ها استفاده می‌کنند و به شرح انواع زیر است:
ارتودنسی نامرئی یا شفاف: این روش به صورت پلاک‌های نگهدارنده شفافی است که با فناوری تصویربرداری کامپیوتری سه‌بعدی ساخته می‌شوند و آن‌ها را تنها باید در هنگام غذا خوردن، مسواک و نخ دندان خارج کرد.
پلاک نگهدارنده زد اسپرینگ: این پلاک شبیه به حرف Z انگلیسی است و می‌تواند مشکلاتی مانند عقب زدگی یک تا چند دندان قدامی را درمان کند تا دندان‌ها یکدست شوند.
پلاک نگهدارنده ریتینر: پس از پایان دوره درمان با ارتودنسی ثابت، این پلاک‌ها را در داخل دهان جای می‌دهند تا از جابه‌جایی دندان‌ها و بازگشت آن‌ها به وضعیت نامرتب قبلی جلوگیری شود.
ارتودنسی فانکشنال
از دیگر روش‌های ارتودنسی می‌توان به ارتودنسی فانکشنال اشاره کرد که از جمله روش‌های نوین در علم دندانپزشکی است. در دیگر روش‌های ارتودنسی، گاهی برای مرتب کردن دندان‌ها، دندان اضافی را می‌کشند؛ در حالی که روش فانکشنال بر باز شدن فک بالا و پایین تمرکز دارد.
بدین منظور دستگاه مخصوصی را داخل دهان قرار می‌دهند تا رفته رفته فک تغییر کند. همچنین در مواردی که فک بالایی یا پایینی بیمار جلوتر از حالت طبیعی خود باشد، ارتودنسی این مشکل را درمان می‌کند تا فک بالا و پایین و فاصله بین آن‌ها به حالت طبیعی بازگردد. به طور کلی روش ارتودنسی فانکشنال به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:
ارتودنسی فانکشنال ثابت: در این روش دستگاه داخل دهان قرار می‌گیرد و نمی‌توان آن را خارج کرد. البته امکان غذا خوردن، مسواک زدن، حرف زدن و… با وجود این دستگاه تغییر نمی‌کند.
ارتودنسی فانکشنال متحرک: این دستگاه را می‌توان هنگام غذا خوردن، مسواک زدن و… از دهان بیرون آورد. البته دستگاه باید در اغلب اوقات داخل دهان بماند تا روند درمان به درستی سپری شود.
مزایا و معایب ارتودنسی
ارتودنسی مشابه هر روش درمانی دیگر، مزایا و معایب خاص خود را دارد که آشنایی با آن‌ها پیش از انجام ارتودنسی ضروری است و این مزایا و معایب در ادامه به تفکیک معرفی شده‌اند.
مزایا ارتودنسی دندان
انجام ارتودنسی برای دندان‌ها و فک بالا و پایین مزایا مختلفی دارد که از جمله این مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- طرح لبخند شما اصلاح می‌شود که نقش مهمی در زیبایی چهره دارد.
- دندان‌ها صاف، یکدست و مرتب می‌شوند و ظاهر دندان‌ها متعادل‌تر خواهد بود.
- مشکلات ژنتیکی فک و دندان‌ها را می‌توان از طریق انجام ارتودنسی درمان کرد.
- مشکلات جویدن و بلع از بین می‌رود و هضم غذا در سیستم گوارش آسان‌تر می‌شود.
- انجام ارتودنسی از سایش دندان‌ها روی هم جلوگیری می‌کند.
- دندان‌های صاف را می‌توان بهتر مسواک زد و نخ دندان کشید و بدین طریق احتمال پوسیدگی هم کمتر می‌شود.
معایب ارتودنسی
با وجود مزایا گفته شده، انجام ارتودنسی ممکن است با معایبی نیز همراه شود که از جمله این معایب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گاهی اوقات ممکن است دندان‌ها پس از ارتودنسی شل شوند که این مشکل بعد از مدتی برطرف خواهد شد.
- احتمال بروز حساسیت‌های دندان پس از ارتودنسی در برخی افراد وجود دارد.
- استخوان فک نگهدارنده دندان‌ها ممکن است در زمان ارتودنسی به سمت عقب برود.
- قیمت ارتودنسی دندان بالا است و برای انجام آن باید هزینه زیادی را بپردازید.
ارتودنسی برای چه کسانی مناسب است؟
اکنون به این سوال می‌رسیم که انجام ارتودنسی به چه کسانی توصیه می‌شود؟ به طور کلی اگر دچار مشکلات زیر هستید، ارتودنسی دندان می‌تواند مشکل شما را درمان کند:
- اگر دندان‌های نامرتب، کج و شلوغ دارید.
- اگر فاصله دندان‌های شما بیش از حد طبیعی است.
- اگر دندان‌های فک پایینی شما جلو زده‌اند.
- اگر برخورد فک بالا و پایین شما و محل قرارگیری فک نامناسب است.
- اگر دندان‌های برجسته و بیرون زده در دو فک بالا و پایین دارید.
- اگر فک بالا و پایین شما هم‌اندازه و متناسب نیستند.
