یکی از دغدغه‌های افراد برای دندانپزشکی، عوارض بی حسی دندان است. عوارض بی حسی دندان معمولاً موقت بوده و پس از مدت کوتاهی از بین می‌روند. به‌طور کلی، عوارض بی حسی دندان ممکن است شامل حساسیت موقت، تورم یا احساس سردرد و دردهای عضلانی باشند. برای آشنایی بیشتر با این موارد با ما همراه باشید.
آیا همه روش‌های بی‌حس‌کننده های دندان عوارض دارند؟
حدود ۱۰ تا ۳۰ درصد از مردم در مورد درد ناشی از اقدامات دندانپزشکی اضطراب و نگرانی دارند. اضطراب می‌تواند درمان را به تأخیر انداخته و مشکل را وخیم‌تر کند.
موفقیت بی حسی دندان به موارد زیر بستگی دارد:
- نوع دارو
- ناحیه‌ای که بی‌هوشی اعمال می‌شود
- روش
- عوامل فردی
- زمان درمان
سه روش اصلی برای انواع بی حسی دندان وجود دارد: بی‌حسی موضعی، داروی آرام‌بخش و بی‌هوشی عمومی. هرکدام از این روش‌ها کاربردهای خاصی دارند.
بی حسی موضعی
بی‌حسی موضعی برای روش‌های ساده‌تری مانند پر کردن حفره استفاده می‌شود که انجام آن به زمان کوتاه‌تری نیاز داشته و عموماً پیچیدگی کمتری دارد. با بی‌حس‌کننده موضعی، شما هوشیار بوده و قادر به برقراری ارتباط خواهید بود. ناحیه مدنظر بی‌حس می‌شود و دردی احساس نخواهید کرد. بیشتر بی‌حس‌کننده‌های موضعی به سرعت (در عرض ۱۰ دقیقه) اثر می‌گذارند و ۳۰ تا ۶۰ دقیقه محل تزریق را بی‌حس نگه می‌دارند.
نمونه‌هایی از بی‌حسی موضعی:
- آرتیکائین
- بوپیواکائین
- لیدوکائین
- مپیواکائین
- پریلوکائین
داروی آرام‌بخش
داروی آرام‌بخش چندین سطح خفیف، متوسط و عمیق دارد و برای کاهش اضطراب فرد، کمک به درد یا بی‌حرکت نگه‌داشتن بیمار استفاده می‌شود. با داروی آرام‌بخش شما می‌توانید کاملاً هوشیار باشید و به دستورات پاسخ دهید. دارو آرام‌بخش ممکن است به‌صورت خوراکی (قرص یا مایع)، استنشاقی، عضلانی (IM) یا داخل وریدی (IV) تجویز شود.
برخی از داروهای آرام‌بخش:
- دیازپام (والیوم)
- میدازولام (آرایی)
- پروپوفول (دیپروان)
- اکسید نیتروژن
بی‌هوشی عمومی
بی‌هوشی عمومی برای عمل‌های طولانی‌تر و مواقعی که فرد اضطراب زیادی دارد، استفاده می‌شوند. در این روش، شما کاملاً بی‌هوش خواهید شد، هیچ دردی نخواهید داشت و ماهیچه‌های شما شل خواهند شد. داروی بی‌هوش عمومی از طریق ماسک صورت یا IV داده می‌شود. سطح بی‌هوشی به روش عمل و وضعیت بیمار بستگی دارد.
برخی از داروهای بی‌هوشی عمومی:
- پروپوفول
- کتامین
- etomidate
- میدازولام
- دیازپام
- متوهگزیتال
- اکسید نیتروژن
- دسفلوران
- ایزوفلوران
- سووفلوران
عوارض رایج بی حسی دندان چیست؟
برخی از عوارض بی حسی دندان گزارش‌شده با داروهای آرام‌بخش و بی‌هوشی عمومی عبارت‌اند از:
- حالت تهوع یا استفراغ
- سردرد
- عرق کردن یا لرزیدن
- توهم، هذیان یا گیجی
- لکنت زبان
- خشکی دهان یا گلودرد
- درد در محل تزریق
- سرگیجه
- خستگی
- بی حسی
عوارض نادر بی حسی دندان چیست؟
در ادامه به معرفی بعضی از عوارض بی حسی دندان که به‌صورت نادر رخ می‌دهد، اشاره کردیم.
-
قفل فک (تریسموس) ناشی از ضربات جراحی
در این مورد از عوارض بی حسی دندان باز شدن فک به‌طور موقت محدود می‌شود
-
عدم توانایی پلک زدن
اگر نمی‌توانید با یکی از چشمان خود پلک بزنید، دندانپزشک شما می‌تواند آن پلک را با چسب ببندد تا زمانی که بی‌حسی متوقف شود و این عارضه از بین برود.
-
هماتوم
این عارضه بی حسی دندان که به‌عنوان تورم پر از خون توصیف می‌شود؛ اگر سوزن هنگام تزریق به رگ خونی برخورد کند، این اتفاق می‌افتد.
تپش
-
تند شدن ضربان قلب
داروی منقبض کننده عروق در بی‌هوشی می‌تواند ضربان قلب شما را برای یک یا دو دقیقه افزایش دهد. اگر متوجه این موضوع شدید، حتماً به دندانپزشک خود اطلاع دهید. افزایش ضربان قلب به دلیل اپی نفرین اتفاق می‌افتد.
-
آسیب عصبی
از عوارض بی حسی دندان آسیب عصبی است، اگر سوزن مستقیماً به عصب برخورد کند، نتیجه می‌تواند بی‌حسی و درد باشد که هفته‌ها یا ماه‌ها طول می‌کشد. طبق گزارش‌ها، آسیب عصبی در تزریق منطقه‌ای بسیار نادر است.
-
فلج طولانی مدت صورت
یکی دیگر از عوارض بی حسی دندان که بسیار نادر است، فلج طولانی مدت صورت است.
-
دردهای عضلانی
ایجاد دردهای عضلانی، یکی دیگر از عوارض بی حسی دندان است. که در صورت بروز چنین عارضه‌ای در بی حسی دندان حتما به دندانپزشک مراجعه کنید.
-
گلو درد
منقبض‌کننده‌های عروقی مانند اپی نفرین که به داروهای بی‌هوشی اضافه می‌شود، می‌تواند عوارض بی حسی دندان را افزایش داده و باعث مشکلات قلبی و فشار خون شود.
این‌ها برخی از عوارض بی حسی دندان گزارش‌شده از انواع داروهای بی‌هوشی هستند. اگر داروهای خاصی مصرف می‌کنید یا به دارو حساسیت دارید، حتماً این مورد را با پزشک خود در میان بگذارید.
در پایان، لازم است توجه داشته باشیم که عوارض بی حسی دندان، هرچند در برخی موارد پدید می‌آیند؛ اما اغلب موقت و قابل کنترل هستند. داشتن اطلاعات کافی از سوی بیمار و همچنین همکاری مستمر با پزشک دندانپزشک، می‌تواند بهبود سریع‌تر و مؤثرتر را تضمین کند. در صورت بروز هرگونه علائم ناخوشایند یا ادامه‌دار بودن عوارض بی حسی دندان، مشکل را در اسرع وقت با دندانپزشک خود مطرح کنید.
