علائم پوسیدگی دندان کودکان چیست؟

در حال حاضر، پوسیدگی دندان کودکان (به نوعی علائم پوسیدگی دندان کودکان) شایع‌ترین نوع مشکلات دهان و دندان در دوران کودکی است. اگرچه علائم پوسیدگی دندان کودکان معمولا در دندان‎های فوقانی و جلو دیده می‌شود اما سایر دندان‌ها نیز ممکن است دچار پوسیدگی بشود. علت اصلی بروز آن خرابی یا از بین رفتن مینای دندان (سطح سخت بیرونی دندان) است. پوسیدگی دندان کودکان می‌تواند منجر به ایجاد حفره یا سوراخ‌هایی در دندان‌ها شود. در این مقاله سعی شده تا علاوه بر معرفی علائم پوسیدگی دندان کودکان، درمان پوسیدگی دندان جلو کودکان و راه‌های پیشگیری آن را نیز بیان می‌کنیم.

متخصصان توصیه می‌کنند که برای پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها، باید به‌محض رویش اولین دندان اصول بهداشتی و تغذیه‌ای توسط والدین مورد توجه قرار بگیرد. خوشبختانه امروزه راهکارهای عالی برای درمان پوسیدگی و خرابی دندان کودکان در زمینه دندانپزشکی اطفال ارائه شده است.

علت پوسیدگی دندان کودکان چیست؟

اساسا پوسیدگی دندان یک بیماری مرتبط با رژیم غذایی است که توسط میکروب‌های طبیعی دهان ایجاد می‌شود. در ادامه به‌طور خلاصه به علت پوسیدگی دندان کودکان اشاره می‌کنیم:

• در واقع زمانی اتفاق می‌افتد که بقایای مواد غذایی حاوی کربوهیدرات (قند و نشاسته) روی دندان‌ها بماند. باکتری‌هایی که به طور طبیعی در دهان زندگی می‌کنند، این غذاها را تغییر می‌دهند و باعث ایجاد اسید می‌شوند. از این مواد غذایی می‌توان به شیر، نوشابه، کشمش، آب‌نبات، کیک، آبمیوه، غلات و نان اشاره کرد.
• ترکیبی از میکروب‌ها، غذا، اسید و بزاق، پوششی چسبناک به نام پلاک روی سطح دندان ایجاد می‌کنند. با گذشت زمان، اسیدهای ساخته شده مینای دندان را می‌خورند. در نتیجه باعث ایجاد حفره یا همان کرم خوردگی دندان در کودکان یا علت پوسیدگی دندان دائمی کودکان می‌شوند. اصولا شستشوی دندان‌ها و نوشیدن آب پیش از خواب، می‌تواند مانع از تشکیل پلاک دندانی در کودکان شود.

شیردهی طولانی‌مدت و مکرر به‌تنهایی باعث پوسیدگی دندان شیری نوزادان کوچکتر از یک سال نمی‌شود. اما همه مادران شیرده باید از مراقبت‌ها و عادات غذایی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان کودک 18 ماهه (یا زیر دو سال) مطلع باشند.

کدام کودکان در معرض خطر پوسیدگی دندان هستند؟

همه کودکان می‌توانند مستعد پوسدگی دندان باشند. اما علائم پوسیدگی دندان در بعضی از کودکان مشهودتر است که به صورت زیر است.

• میزان بیشتری از میکروب‌های عامل ایجاد حفره دندانی دارند.
• از یک رژیم غذایی سرشار از قند و نشاسته تبعیت می‌کنند.
• آب مصرفی آن‌ها دارای فلوراید محدود یا بدون فلوراید است.
• بهداشت دهان و دندان ضعیفی دارند و از مسواک و دهانشویه استفاده نمی‌کنند.
• جریان بزاق آن‌ها کمتر از میزان معمول است.

دکتر فاطمه تقی زاده ، می‌گوید:

نکات ذکر شده، دلیل و علت پوسیدگی دندان دائمی کودکان نیز هستند. خرابی دندان می‌تواند باعث عفونت و دندان درد آن‌ها شود. حتی می‌تواند بر روند رشد کودکان نیز تأثیر بگذارد. زیرا پوسیدگی دندان شیری ممکن است عواقب جدی برای تغذیه، گفتار و رشد فک کودک داشته باشد.

عوارض شدید پوسیدگی دندان کودکان چیست؟

از عوارض شدید پوسیدگی و خرابی دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خطر پوسیدگی سایر دندان‌های شیری و دائمی
• دشوار شدن روند درمان و ایجاد اضطراب بیشتر هنگام مراجعه به دندانپزشک

در ادامه یک عکس از پوسیدگی دندان کودک را مشاهده می‌کنید.

علائم پوسیدگی دندان کودکان چیست؟

اگرچه روند پوسیدگی دندان ممکن است برای هر کودک کمی متفاوت باشد. اما اغلب اولین علائم پوسیدگی کودکان، تشکیل لکه‌های سفید رنگ و کدر در امتداد خط لثه (ناحیه پایه دندان‌ها) است. وجود این لکه‌ها یعنی مینای دندان شروع به تخریب کرده است. حتی ممکن است منجر به حساسیت زودهنگام در دندان‌ها شود.

معمولا مشاهده این نقاط برای متخصص دندانپزشکی اطفال یا دندانپزشکی کودکان بدون تجهیزات مناسب دشوار است. به‌همین‌دلیل، گاهی تشخیص زودرس پوسیدگی دندان ممکن نیست. با پیشرفت پوسیدگی، ممکن است متوجه حفره‌های قهوه‌ای یا سیاه رنگ روی دندان یا شکستگی دندان‌ها شوید. معمولا حفر‎ه‌های اولیه، رنگ قهوه‌ای روشن دارند. با گذشت زمان و عمیق‌تر شدن، رنگ آن‌ها قهوه‌ای تیره شده و به سیاه تبدیل می‌شود. جالب است بدانید که حفره‌ها همیشه علائم ایجاد نمی‌کنند. به خصوص در مورد پوسیدگی دندان آسیاب کودکان!

از دیگر علائم بالینی رایج پوسیدگی در دندان خردسالان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بروز درد در ناحیه اطراف دندان
• حساسیت دندانی به برخی غذاها مانند شیرینی‌ها و نوشیدنی‌های گرم یا سرد
• اگر پوسیدگی منجر به عفونت شده باشد، ممکن است متوجه یک توده روی لثه یا تورم در اطراف لثه و صورت کودک شوید.

کودک مبتلا به پوسیدگی دندان باید به‌موقع معاینه و درمان شود تا از گسترش پوسیدگی و آسیب بیشتر جلوگیری شود. اما راه جلوگیری از پوسیدگی دندان کودکان چیست؟

راه‌های جلوگیری از پوسیدگی دندان کودکان

علاوه‌بر رعایت بهداشت دهان و دندان، پیروی از یک برنامه غذایی سالم برای جلوگیری از پوسیدگی دندان ضروری است. در کنار این‌ها روش‌های پیشگیرانه و درمانی مثل فلورایدتراپی و فیشورسیلانت نیز رایج است. در ادامه این موارد را بررسی می‌کنیم و به بعضی سوالات رایج در این زمینه پاسخ می‌دهیم.

فلوراید تراپی کودکان

فلوراید نوعی ماده معدنی است که به تقویت استحکام و پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها کمک زیادی می‌کند. به‌همین‌دلیل، در فلوراید تراپی دندانپزشک غلظت مناسبی از فلوراید (به‌صورت محلول، فوم، وارنیش یا ژل فلوراید برای کودکان) را به دندان‌ها می‌مالد. بدین شکل، این ماده معدنی وارد مینای دندان‌ها شده و فرآیند خرابی دندان‌ها را کُند یا خنثی می‌کند. فلوراید تراپی با جلوگیری از رشد میکروب‌ها مانع از عفونت لثه می‌شود. مطمئنا این شرایط از افتادن سریع‌تر دندان‌های شیری کودکان پیشگیری می‌کند.

طبق آخرین تحقیقات، کودکانی که دو بار در سال تحت نظر دندانپزشک فلوراید تراپی انجام می‌دهند 43% کمتر از سایرین دچار پوسیدگی دندان می‌شوند. جالب است بدانید که کودکان از بدو تولد تا 6 سالگی، روزانه به 0.1 تا 2.5 میلی‌گرم فلوراید نیاز دارند.

اصولا برای کودکان زیر 6 سال، از وارنیش فلوراید استفاده می‌شود. زیرا ممکن است ژل یا فوم را قورت بدهند و خطر واکنش آلرژیک، حالت تهوع و استفراغ وجود دارد. وارنیش دندان کودک یک روش ایمن است.

ممکن است این ابهام در ذهن شما شکل بگیرد که بعد از فلورایدتراپی کودک چه باید کرد؟ معمولا مالیدن فلوراید به دندان‌ها، چند دقیقه طول می‌کشد. باید برای 2 تا 4 ساعت چیزی نخورد تا این ماده معدنی کاملا جذب شود. پس از این بازه زمانی، بهتر است والدین به کودک خود غذاهایی مانند سوپ و پوره سیب زمینی بدهند. هرگز نباید تا 24 ساعت غذاهای خیلی سرد یا گرم، مرکبات، غذاهای چسبنده و تند و نوشیدنی‌های شیرین مصرف شود!

هزینه فلوراید تراپی کودکان چقدر است؟

معمولا هزینه فلوراید دندان کودکان خیلی زیاد نیست. برحسب نوع فلوراید مورد استفاده (مانند ژل فلوراید برای کودکان)، وضعیت سلامت دندان‌ها و تعداد جلسات مورد نیاز متغیر است. اما به‌طور کلی هزینه فلورایدتراپی کودکان در کلینیک دندانپزشکی کودکان میخک برای هر فک 150.000 تومان است.

عادات غذایی مناسب

همیشه برای کودک خود یک رژیم غذایی سالم و مقوی حاوی انواع ویتامین و مواد معدنی داشته باشید. به‌خصوص مواد غذایی حاوی کلسیم و ویتامین D که برای استحکام دندان‌ها لازم هستند. جالب است بدانید که با وجود یک رژیم غذایی ناسالم، مسواک زدن دندان‌ها نمی‌تواند مانع از پوسیدگی دندان شود.

• نوزادان فقط به شیر مادر یا شیر خشک نیاز دارند. بعد از 6 ماهگی می‌توانید علاوه‌بر شیر، غذاهای جامد نیز به کودک خود بدهید.
• غذاها و نوشیدنی‌هایی که قند کمی دارند بهترین گزینه هستند. از دادن چیپس، بیسکویت یا کیک شیرین به فرزندان خود خودداری کنید.
• نوشیدن یک لیوان آب بعد از غذا، می‌تواند میزان اسید روی دندان‌های کودک را کاهش دهد.
• توصیه می‌کنیم به‌جای تنقلات و غذاهای فرآوری شده، بیشتر به کودک خود میوه و سبزیجات بدهید.
• برای جلوگیری از پوسیدگی دندان کودک 3 ساله نیز نکاتی هست. والدین نباید فرزندان خود را با یک بطری شیر خشک، آبمیوه یا نوشابه به رختخواب ببرند. مینای دندان‌های شیری نرم‌تر و نازک‌تر از دندان‌های دائمی است و به‌همین‌دلیل خیلی راحت‌تر و سریعتر پوسیده می‌شوند.

برای درمان پوسیدگی دندان کودکان چه باید کرد؟

همه کودکان در سنین اولیه، باید تحت معاینات دندانپزشکی قرار بگیرند. نباید پوسیدگی دندان را در هیچ سنی نادیده گرفت. اصولا نحوه درمان به علائم، سن و شدت پوسیدگی شما بستگی دارد. دندانپزشک می‌تواند پوسیدگی دندان را با معاینه و تصویر رادیوگرافی تشخیص دهد.

اغلب برای درمان نیاز به برداشتن قسمت پوسیده و جایگزینی آن با مواد ویژه پر کردن دندان است. پر کردن دندان کودکان، آسیب‌های ناشی از پوسیدگی دندان را ترمیم می‌کند. درصورتی‌که شدت پوسیدگی زیاد باشد، دندانپزشک در جلسه بعدی از روکش برای ترمیم مینای دندان استفاده می‌کند. معمولا جنس روکش دندانی از طلا، آلیاژهای فلز پایه، سرامیک یا کامپوزیت است.

قابل ذکر است که اگر پوسیدگی دندان به عصب نزدیک شده باشد، احتمالا عصب دندان هم درگیر شده و نیاز به انجام پالپوتومی دندان شیری است. در موارد شدیدتر، پالپکتومی برای درمان پوسیدگی دندان کودک دو ساله یا بزرگتر انجام می‌شود.

قیمت و هزینه درمان پوسیدگی کودکان به عوامل مختلفی بستگی دارد اما به طور معمول در شبکه دندانپزشکی میخک تعرفه درمان پوسیدگی اطفال در سال 1401 به شکل زیر است.

در انتها باید بدانید که پوسیدگی دندان کودکان بسیار شایع است اما قابل پیشگیری و درمان است. برای کاهش اثرات آن باید علائم پوسیدگی دندان کودکان را بشناسید و دلیل پوسیدگی دندان کودکان را بررسی کنید. در این مسیر از خود‌درمانی دوری کنید و برای درمان پوسیدگی دندان کودکان به خصوص درمان پوسیدگی دندان جلو کودکان حتما به دندانپزشک اطفال مراجعه کنید.

کلینیک میخک با برخورداری از کادر حرفه‌ای و متخصص، امکان مشاوره آنلاین و حضوری را برای شما فراهم کرده است. از طرفی با طرح پرداخت اقساطی می‌توانید به سلامت دهان و دندان فرزند دلبندتان رسیدگی کنید.