یکی از دغدغه‌های افراد برای دندانپزشکی، عوارض بی حسی دندان است. عوارض بی حسی دندان معمولاً موقت بوده و پس از مدت کوتاهی از بین می‌روند. به‌طور کلی، عوارض بی حسی دندان ممکن است شامل حساسیت موقت، تورم یا احساس سردرد و دردهای عضلانی باشند. برای آشنایی بیشتر با این موارد با ما همراه باشید.
آیا همه روش‌های بی‌حس‌کننده های دندان عوارض دارند؟
حدود ۱۰ تا ۳۰ درصد از مردم در مورد درد ناشی از اقدامات دندانپزشکی اضطراب و نگرانی دارند. اضطراب می‌تواند درمان را به تأخیر انداخته و مشکل را وخیم‌تر کند.
موفقیت بی حسی دندان به موارد زیر بستگی دارد:
- نوع دارو
- ناحیه‌ای که بی‌هوشی اعمال می‌شود
- روش
- عوامل فردی
- زمان درمان
سه روش اصلی برای انواع بی حسی دندان وجود دارد: بی‌حسی موضعی، داروی آرام‌بخش و بی‌هوشی عمومی. هرکدام از این روش‌ها کاربردهای خاصی دارند.
بی حسی موضعی
بی‌حسی موضعی برای روش‌های ساده‌تری مانند پر کردن حفره استفاده می‌شود که انجام آن به زمان کوتاه‌تری نیاز داشته و عموماً پیچیدگی کمتری دارد. با بی‌حس‌کننده موضعی، شما هوشیار بوده و قادر به برقراری ارتباط خواهید بود. ناحیه مدنظر بی‌حس می‌شود و دردی احساس نخواهید کرد. بیشتر بی‌حس‌کننده‌های موضعی به سرعت (در عرض ۱۰ دقیقه) اثر می‌گذارند و ۳۰ تا ۶۰ دقیقه محل تزریق را بی‌حس نگه می‌دارند.
نمونه‌هایی از بی‌حسی موضعی:
- آرتیکائین
- بوپیواکائین
- لیدوکائین
- مپیواکائین
- پریلوکائین
داروی آرام‌بخش
داروی آرام‌بخش چندین سطح خفیف، متوسط و عمیق دارد و برای کاهش اضطراب فرد، کمک به درد یا بی‌حرکت نگه‌داشتن بیمار استفاده می‌شود. با داروی آرام‌بخش شما می‌توانید کاملاً هوشیار باشید و به دستورات پاسخ دهید. دارو آرام‌بخش ممکن است به‌صورت خوراکی (قرص یا مایع)، استنشاقی، عضلانی (IM) یا داخل وریدی (IV) تجویز شود.
برخی از داروهای آرام‌بخش:
- دیازپام (والیوم)
- میدازولام (آرایی)
- پروپوفول (دیپروان)
- اکسید نیتروژن
بی‌هوشی عمومی
بی‌هوشی عمومی برای عمل‌های طولانی‌تر و مواقعی که فرد اضطراب زیادی دارد، استفاده می‌شوند. در این روش، شما کاملاً بی‌هوش خواهید شد، هیچ دردی نخواهید داشت و ماهیچه‌های شما شل خواهند شد. داروی بی‌هوش عمومی از طریق ماسک صورت یا IV داده می‌شود. سطح بی‌هوشی به روش عمل و وضعیت بیمار بستگی دارد.
برخی از داروهای بی‌هوشی عمومی:
- پروپوفول
- کتامین
- etomidate
- میدازولام
- دیازپام
- متوهگزیتال
- اکسید نیتروژن
- دسفلوران
- ایزوفلوران
- سووفلوران
عوارض رایج بی حسی دندان چیست؟
برخی از عوارض بی حسی دندان گزارش‌شده با داروهای آرام‌بخش و بی‌هوشی عمومی عبارت‌اند از:
- حالت تهوع یا استفراغ
- سردرد
- عرق کردن یا لرزیدن
- توهم، هذیان یا گیجی
- لکنت زبان
- خشکی دهان یا گلودرد
- درد در محل تزریق
- سرگیجه
- خستگی
- بی حسی
عوارض نادر بی حسی دندان چیست؟
در ادامه به معرفی بعضی از عوارض بی حسی دندان که به‌صورت نادر رخ می‌دهد، اشاره کردیم.
قفل فک (تریسموس) ناشی از ضربات جراحی
در این مورد از عوارض بی حسی دندان باز شدن فک به‌طور موقت محدود می‌شود
عدم توانایی پلک زدن
اگر نمی‌توانید با یکی از چشمان خود پلک بزنید، دندانپزشک شما می‌تواند آن پلک را با چسب ببندد تا زمانی که بی‌حسی متوقف شود و این عارضه از بین برود.
هماتوم
این عارضه بی حسی دندان که به‌عنوان تورم پر از خون توصیف می‌شود؛ اگر سوزن هنگام تزریق به رگ خونی برخورد کند، این اتفاق می‌افتد.
تپش
تند شدن ضربان قلب
داروی منقبض کننده عروق در بی‌هوشی می‌تواند ضربان قلب شما را برای یک یا دو دقیقه افزایش دهد. اگر متوجه این موضوع شدید، حتماً به دندانپزشک خود اطلاع دهید. افزایش ضربان قلب به دلیل اپی نفرین اتفاق می‌افتد.
آسیب عصبی
از عوارض بی حسی دندان آسیب عصبی است، اگر سوزن مستقیماً به عصب برخورد کند، نتیجه می‌تواند بی‌حسی و درد باشد که هفته‌ها یا ماه‌ها طول می‌کشد. طبق گزارش‌ها، آسیب عصبی در تزریق منطقه‌ای بسیار نادر است.
فلج طولانی مدت صورت
یکی دیگر از عوارض بی حسی دندان که بسیار نادر است، فلج طولانی مدت صورت است.
دردهای عضلانی
ایجاد دردهای عضلانی، یکی دیگر از عوارض بی حسی دندان است. که در صورت بروز چنین عارضه‌ای در بی حسی دندان حتما به دندانپزشک مراجعه کنید.
گلو درد
منقبض‌کننده‌های عروقی مانند اپی نفرین که به داروهای بی‌هوشی اضافه می‌شود، می‌تواند عوارض بی حسی دندان را افزایش داده و باعث مشکلات قلبی و فشار خون شود.
این‌ها برخی از عوارض بی حسی دندان گزارش‌شده از انواع داروهای بی‌هوشی هستند. اگر داروهای خاصی مصرف می‌کنید یا به دارو حساسیت دارید، حتماً این مورد را با پزشک خود در میان بگذارید.
چگونه عوارض بی حسی را از بین ببریم؟
بی حسی دندان معمولا بعد از چند ساعت از بین می‌رود اما اگر تمایل دارید عوارض بی حسی دندان را زودتر از بین ببرید با مشورت با دندانپزشک می‌توانید از داروی اوراورس OraVerse استفاده کنید. این دارو عارضه خاصی ندارد بنابراین در صورت داشتن تپش قلب یا مشکل تنفسی حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
عوارض آمپول بی حسی دندان در زنان چیست؟
عوارض آمپول بی حسی دندان در زنان مانند مردان است. این عوارض شامل سنگینی لب و سردرد و حالت تهوع است. تنها در صورتی که به افزایش ضربان قلب و تنگی نفس منجر شد حتما به دندانپزشک اطلاع دهید.
استفاده از آمپول بی حسی در دندانپزشکی کودکان به طور کلی ایمن است، اما ممکن است مانند هر روش پزشکی دیگری عوارض جانبی داشته باشد. آگاهی از این عوارض می‌تواند به والدین در مدیریتB شرایط و کاهش نگرانی کمک کند.
عوارض جانبی شایع آمپول بی حسی دندان در کودکان
این عوارض معمولاً موقتی هستند و طی چند ساعت برطرف می‌شوند:
- گاز گرفتن ناخواسته لب، گونه یا زبان: شایع‌ترین عارضه در کودکان به دلیل از دست دادن حس در این نواحی. این می‌تواند منجر به زخم و تورم شود.
- بی حسی و سنگینی در ناحیه بی حس شده: احساسی که پس از برطرف شدن اثر بی حسی از بین می‌رود.
- ناتوانی موقت در پلک زدن در یک سمت صورت: اگر عصب مربوط به پلک تحتB تاثیر قرار گیرد، ممکن است کودک نتواند برای مدتی پلک بزند.
- افزایشB ضربان قلب: به دلیل وجود ماده منقبض کننده عروق (مانند اپی نفرین) در برخی داروهای بی حسی، ممکن است ضربان قلب به طور موقت افزایش یابد.
- لکنت زبان موقت: بی حسی می‌تواند به طور موقت بر قدرت تکلم تاثیر بگذارد.
- قرمزی یا تورم خفیف در محل تزریق: یک واکنش طبیعی به ورود سوزن و دارو.
عوارض جانبی نادرتر و نیازمند توجه پزشکی:
این عوارض کمتر شایع هستند اما در صورت بروز نیاز به پیگیری پزشکی دارند:
- عفونت در محل تزریق: در صورت عدم رعایت کامل بهداشت، ممکن است محل تزریق دچار عفونت شود کهB با درد، تورم، قرمزی و گاهی تب همراه است.
- هماتوم (کبودی): نشت خون از عروق کوچک در محل تزریق می‌تواند باعث کبودی شود.
- آسیب عصبی: این عارضه بسیار نادر است و ممکن است منجر به بی حسی یا درد طولانی مدت در ناحیه تحت تاثیر شود.
- واکنش‌های آلرژیک: اگرچه نادر است، اما ممکن است کودک به ماده بی حسی حساسیت داشته باشد. علائم می‌تواند از کهیر و خارش تا تورم صورت و مشکلات تنفسی (که در موارد شدید نیاز به مداخله فوری دارد) متغیر باشد.
- عوارض سیستمیک: در موارد بسیار نادر، جذب بالای دارو در بدن می‌تواند منجر به عوارضی مانند سرگیجه، تهوع، استفراغ یا تغییرات فشار خون شود.
در پایان، لازم است توجه داشته باشیم که عوارض بی حسی دندان، هرچند در برخی موارد پدید می‌آیند؛ اما اغلب موقت و قابل کنترل هستند. داشتن اطلاعات کافی از سوی بیمار و همچنین همکاری مستمر با پزشک دندانپزشک، می‌تواند بهبود سریع‌تر و مؤثرتر را تضمین کند. در صورت بروز هرگونه علائم ناخوشایند یا ادامه‌دار بودن عوارض بی حسی دندان، مشکل را در اسرع وقت با دندانپزشک خود مطرح کنید.
