یکی از مشکلاتی که باعث مراجعه افراد به دندانپزشکی می‌شود، کیست دندان است. در این شرایط، درد، فشار و التهاب در لثه یا فضای اطراف دهان، فرد مورد نظر را اذیت می‌کند و این فرایند به دلیل وجود برآمدگی پر از مایعی است که در دهان ایجاد شده است. در برخی مواقع، درمان نکردن این کیست‌ها ممکن است باعث از بین رفتن خود دندان شود و به همین دلیل باید خیلی سریع برای خارج کردن آن از دهان اقدام کنید. در این مطلب می‌خواهیم ببینیم که کیست دندان چیست؟ انواع آن کدام‌اند و چگونه می‌توان از بروز کیست دندان جلوگیری کرد؟
کیست دندان چیست؟
کیست دندان برآمدگی نرم و پر از مایعی است که گاهی با درد و عفونت همراه می‌شود و برای فرد مبتلا بسیار آزاردهنده خواهد بود. این زائده‌ها به هیچ وجه سرطانی یا خطرناک نیستند و عمدتا بر اثر عواملی مانند عدم رعایت بهداشت دهان و دندان به وجود می‌آیند.
اگر کیست ایجادشده در مراحل اولیه، شناسایی و درمان شود، به راحتی از بین خواهد رفت؛ اما اگر درمان آن به تعویق بیفتد، ممکن است با درد، فشار، التهاب و قرمزی همراه شود. در شرایط خاص نیز کاملا عفونی خواهد شد و برای برطرف کردن آن، نیازمند درمان‌های تخصصی‌تر خواهید بود.
انواع کیست‌های دندان
کیست دندان می‌تواند به اشکال مختلفی ایجاد شود. دندانپزشک برای درمان ریشه دندان باید نوع دقیق کیست را شناسایی کند و سپس، بهترین روش درمانی را برای آن در نظر بگیرد. در ادامه، با انواع مختلف این مشکل و روش‌های درمان آن آشنا خواهیم شد:
کیست دندان عصب کشی شده
کیست دندان عصب کشی شده یکی از رایج‌ترین فرم‌های کیست دندانی است که بخش‌های مختلف دهان و لثه‌ها را دربرمی‌گیرد و در صورت عدم درمان، آن‌ها را هم عفونی خواهد کرد. برای درمان این آبسه‌ها، راهکارهای مختلفی وجود دارند و دندانپزشک باید روش درمان درست را تشخیص دهد.
کیست فولیکولار
به این مدل از کیس، دنتی ژروس هم گفته می‌شود. ویژگی اصلی کیست مورد نظر، ایجاد آن در اطراف یا روی دندان‌هایی است که رشدشان به‌طور صحیح انجام نشده است. در اغلب مواقع، این کیست‌ها را در دندان‌های عقل پایین یا نیش فک بالا می‌بینیم.
کیست کراتوتیست
کراتوتیست نوعی کیست است که به راحتی قابل‌تشخیص نیست و در اثر عوامل ژنتیکی یا تروما به‌وجود می‌آید. مشکل اصلی این کیست‌ها این است که حتی پس از برداشته شدن توسط پزشک نیز باز ممکن است رشد کنند و باعث ضعیف شدن فک بیمار شوند. افرادی که به این نوع کیست مبتلا می‌شوند، عموما فک‌شان بسیار ضعیف است و حتی با یک ضربه کوچک نیز می‌شکند.
کیست پری اپیکال
دسته بعدی کیست‌هایی هستند که با نام پری اپیکال شناخته می‌شوند و معمولا آن‌ها را در انتهای ریشه و دندان می‌بینیم. دلیل اصلی بروز این مدل کیست، وارد شدن ضربه، پوسیدگی، شکستگی یا ترک در دندان است. درمان پری اپیکال‌ها چندان پیچیده نیست؛ به این‌ترتیب که یا ریشه دندان درمان می‌شود یا در مواقع پیچیده، دندان کشیده خواهد شد.
کیست‌های مخاطی
یک دسته از کیست‌های دندانی هستند که در بافت نرم دهان، لب، زبان یا گونه‌ها ایجاد می‌شوند. این دسته از کیست‌ها در اثر ضربه یا تحریک نواحی مورد نظر به‌وجود می‌آیند و فردی که یک بار آن را تجربه کند، ممکن است که دوباره به آن دچار شود.
کیس ادنتوژنیک
ترکیب دو کیست پری اپیکال و فولیکولار، ادنتوژنیک را تشکیل می‌دهد. این مدل کیست را بیشتر در استخوان فک می‌بینیم و به همین دلیل تشخیص آن نسبت به دیگر نمونه‌ها سخت‌تر است. برای درمان کیست مورد نظر باید حتما عکس‌برداری از فک و دهان و در مرحله بعدی جراحی انجام گیرد.
علائم و نشانه‌های کیست دندان کدام است؟
هر برآمدگی در دهان، لزوما به معنی کیست دندان نیست. برای تشخیص کیست، علائم خاصی وجود دارند که باید به آن‌ها توجه کرد. در مراحل اولیه، کیست دندان نشانه به‌خصوصی از خود بروز نمی‌دهد و حتی ممکن است در عمق لایه‌های دهان و دندان شما پنهان باشد و تنها با استفاده از اشعه ایکس بتوان آن را شناسایی کرد.
اما به تدریج با بزرگ شدن کیست، علائمی همچون درد، فشار، التهاب و قرمزی نمایان می‌شوند که نشان می‌دهند کیست عفونی شده است و نیاز به درمان فوری دارد. اگر کیست در بافت مخاطی دهان شما قرار گیرد، ممکن است شبیه به یک زخم یا تاول ظاهر شود. به‌علاوه، بوی بد دهان، حس طعم فلز و تغییر در رنگ دندان‌ها نیز از علائم دیگر وجود کیست دندانی هستند.
علل و عوامل خطر کیست دندان
کیست‌های دندان به دلایل مختلفی ایجاد می‌شوند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است. اگر به بهداشت دندان‌ها توجه نشود، باکتری‌ها می‌توانند به راحتی به لثه‌ها و ریشه دندان‌ها برسند و باعث ایجاد عفونت و درنهایت کیست شوند.
همچنین، عوامل دیگری مانند رشد نامناسب دندان‌ها، قرارگیری نادرست دندان‌ها در دهان یا مسدود شدن و تخریب کانال ریشه به دلایل مختلف ممکن است باعث بروز کیست دندان شوند. وجود دندان‌های پوسیده و مرده در دهان نیز از عوامل مهمی هستند که در بروز کیست دندانی نقش موثری دارند. علاوه بر این، برخی سندرم‌های ژنتیکی مانند گورلین هم می‌توانند زمینه‌ساز بروز کیست‌های دندانی شوند.
تشخیص کیست دندان چگونه انجام می‌شود؟
اولین قدم برای درمان کیست دندان، تشخیص نوع و موقعیت آن است. معمولا از سی تی اسکن برای بررسی این موضوع استفاده می‌شود. در مرحله بعدی، دندانپزشک شرایط کیست را مورد بررسی قرار می‌دهد و نوع درمان را مشخص می‌کند. شما می‌توانید برای پرداخت هزینه‌های پروسه درمانی مثل تصویربرداری یا در صورت نیاز به جراحی، به دندانپزشکی اقساطی مراجعه کنید تا مجبور نباشید که مبالغ را به‌صورت یک‌جا پرداخت کنید.
درمان کیست دندان چگونه است؟
پس از انجام تصویربرداری از کیست دندان و بررسی موقعیت قرارگیری و نوع آن، دندانپزشک روش درمانی مشخصی را برای آن در پیش می‌گیرد. این پروسه درمانی ممکن است یکی از موارد زیر باشد:
- ممکن است درمان کیست تنها با تجویز دارو قابل انجام باشد.
- زمانی که کیست، کوچک و در دسترس باشد، پزشک با جراحی سرپایی و کوچک آن را خارج خواهد کرد. در این شرایط هیچ‌گونه آسیبی به بافت‌های اطراف دهان و لثه‌ها وارد نمی‌شود.
- در برخی مواقع، کیست دندان باید با تکنیک جراحی به‌خصوصی به نام مارسوپیالیزیشن باز شود و پس از خارج شدن محتویاتش، دوباره دوخته شود. معمولا برای بخیه کردن دوباره کیست، یک گوشه از کیست موجود را باز می‌گذارند تا دوباره بزرگ نشود.
- اگر کیست در انتهای ریشه باشد، باید روت کانال انجام گیرد تا به این ترتیب کیست از بین برود. در این شرایط، عصب دندان هم از بین خواهد رفت.
- یکی دیگر از روش‌های درمان و از بین بردن کیست دندان، استفاده از لیزرهای مخصوص است. برش ایجادشده در این روش، به جای چاقوی دندانپزشکی، توسط لیزر انجام می‌شود و درنتیجه، جای زخم ایجادشده کوچک‌تر است.
- در صورتی‌که عمل برداشت کیست به خوبی انجام نگیرد، دنداپزشک مجبور می‌شود که دندان فرد بیمار را بکشد و قسمت‌هایی هم که کیست در آن‌ها قرار دارد، به‌طور کامل پاکسازی شود. اگر استخوانی هم در این ناحیه برداشته شود، با استفاده از پودر استخوان دوباره ایجاد خواهد شد.
پیامدهای عدم درمان کیست دندان چیست؟
درمان کیست دندان باید به سرعت و توسط دندانپزشک ماهر انجام گیرد. علاوه بر درد و ناراحتی‌هایی که این زائده در دهان و دندان ایجاد می‌کند، عدم درمان به‌موقع، منجر به تخریب استخوان فک و فرسودگی آن، آسیب به لثه‌ها و از بین رفتن آن‌ها و آسیب به دندان‌های مجاور هم می‌شود.
همچنین، در صورت عدم درمان به‌موقع، عفونت موجود در کیست وارد خون می‌شود و مشکلات جدی‌تری را به همراه خواهد داشت. در موارد شدیدتر هم ممکن است با بی‌حسی اعضاء صورت روبه‌رو شویم که این وضعیت بسیار وحشتناک است. بنابراین، درمان به‌موقع و تخصصی کیست دندان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
پیشگیری از شگل گیری کیست دندان
همان‌طور که گفتیم، کیست دندان مشکلی جدی به‌حساب می‌آید و افراد زیادی ممکن است با آن روبه‌رو شوند. اما با رعایت بعضی نکات نه چندان سخت می‌توان از بروز این مشکلات پیشگیری کرد. برای مثال، رعایت بهداشت دهان و دندان از راهکارهایی است که احتمال بروز این مشکل را به صفر می‌رساند. به‌علاوه، مراجعه و چک کردن دندان‌ها در فواصل زمانی کوتاه هم اجازه نمی‌دهد تا با این مشکل روبه‌رو شوید.
میخک بهترین مرکز برای درمان مشکلات دهان و دندان شما
معمولا افراد زیادی کیست دندان را تجربه کرده‌اند، اما ممکن است که به دلیل کوچک بودن و از بین رفتن سریع، به دندانپزشکی مراجعه نکرده باشند. تعرفه دندانپزشکی برای درمان این مشکل شامل خدمات معاینه، عکس‌برداری و درمان است که معمولا در هر مرکز دندانپزشکی متفاوت خواهد بود. در مرکز میخک، شرایطی فراهم شده است تا بتوانید به راحتی و با پرداخت اقساطی، سلامت دندان‌های خود را دوباره به‌دست آورید. ناگفته نماند که این مرکز امکان دریافت مشاوره آنلاین را نیز برای شما فراهم کرده است.
